Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Trích Tài Liệu Tham Khảo 2024

Khi thực hiện bài báo cáo, bài luận, việc trích dẫn tài liệu tham khảo đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nhờ có nguồn gốc rõ ràng, bài viết của bạn sẽ trở nên thuyết phục và đáng tin cậy hơn. 

Vậy, làm thế nào để trích dẫn tài liệu tham khảo một cách chính xác và phù hợp với từng loại tài liệu? Làm Thuê Luận Văn sẽ cung cấp cho bạn những hướng dẫn chi tiết để hoàn thành tốt công việc này.

1. Tài liệu tham khảo và trích dẫn tài liệu tham khảo

1.1. Tài liệu tham khảo là gì?

Tài liệu tham khảo là một thuật ngữ tổng quát chỉ danh sách các nguồn được tham khảo khi nghiên cứu một chủ đề cụ thể. Những nguồn này thường được tác giả nhắc đến trong luận văn, báo cáo, bài tiểu luận của mình. Các tài liệu này có thể đến từ sách, báo, trang web,…

Tài liệu tham khảo đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một tác phẩm văn bản, cung cấp nguồn tư vấn để tiến hành nghiên cứu.

1.2. Trích dẫn tài liệu tham khảo là gì?

Trích dẫn tài liệu tham khảo là việc đề cập đến các nguồn thông tin mà tác giả đã sử dụng trong tác phẩm của mình. Việc này giúp người đọc dễ dàng nhận biết nguồn gốc của thông tin trong tác phẩm. 

Trong viết lách học thuật, không chỉ dựa trên kiến thức của một tác giả mà còn tham khảo từ nội dung của người khác, do đó cần ghi lại thông tin của các tài liệu đã tham khảo, tức là trích dẫn tài liệu tham khảo. 

Nói cách khác, đó là việc đề cập đến một nguồn thông tin bằng văn bản hoặc lời nói để xác thực thông tin. Các nguồn tài liệu liên quan phải được trích dẫn ngay khi thông tin được sử dụng.

1.3. Các cách trích dẫn tài liệu tham khảo

Tùy vào ngành học và lĩnh vực nghiên cứu, có nhiều kiểu trích dẫn nguồn tài liệu tham khảo khác nhau. Sau đây là 5 phong cách trích dẫn thông thường được các trường đại học Việt Nam áp dụng:

• APA
• Harvard
• IEEE
• MLA
• Chicago

1.4. Hai phương pháp trích dẫn tài liệu chính

Có hai phương pháp trích dẫn tài liệu tham khảo có thể sử dụng linh hoạt tùy theo nội dung thông tin và mục đích của tác giả:

• Trích dẫn trong bài viết
• Trích dẫn trong danh mục tài liệu tham khảo

2. Các cách trích dẫn tài liệu tham khảo trong luận văn, tiểu luận

Khi tác giả muốn trích dẫn nguyên văn hoặc diễn giải lại nội dung chính của thông tin từ tác giả khác, họ sẽ sử dụng cách trích dẫn tài liệu tham khảo trong bài viết. 

Các thông tin cần có gồm: họ và tên tác giả, năm xuất bản/phát hành, số trang của thông tin được trích dẫn. Có ba cách trích dẫn tài liệu tham khảo trong bài luận văn:

• Trích dẫn trực tiếp
• Trích dẫn gián tiếp
• Trích dẫn thứ cấp

2.1. Trích dẫn trực tiếp

Khái niệm: Là kiểu trích dẫn nguyên văn lại một câu, đoạn văn, hình ảnh, quy trình, sơ đồ… từ bản gốc vào bài viết.

Hình thức trình bày: “Nội dung trích dẫn” (Tên tác giả, năm phát hành tác phẩm, số trang).

Nguyên tắc trích dẫn tài liệu tham khảo:

Lời trích dẫn phải chính xác từng chi tiết so với bản gốc, đảm bảo đúng từng câu, chữ, hình ảnh và dấu câu.

Lưu ý: Dùng quá nhiều trích dẫn dạng này sẽ khiến bài viết trở nên đơn điệu và nặng nề.

Ví dụ: Khoa học được hiểu là “hệ thống tri thức về mọi loại quy luật vật chất và sự vận động của vật chất, những quy luật của tự nhiên, xã hội tư duy” (Pierre Auger, 1961, tr.17-19).

2.2. Trích dẫn gián tiếp

Khái niệm: Là hình thức mà tác giả diễn đạt lại thông tin, ý tưởng của người khác theo cách nói của mình, không bắt buộc phải nguyên văn so với bản gốc.

Hình thức trình bày: Thêm tên tác giả và năm phát hành tác phẩm vào nội dung trích dẫn.

Lưu ý:

• Mặc dù không cần thiết phải đúng từng câu chữ nhưng vẫn phải đảm bảo trung thành và không sai lệch so với bản gốc.
• Khi trích dẫn, cần thận trọng để tránh diễn đạt sai nội dung của bản gốc.
• Cách trích dẫn này thường được dùng trong các nghiên cứu khoa học.

Ví dụ:

Cách 1: Theo nhận định của Vũ Cao Đàm (1999), đề tài là một hình thức tổ chức nghiên cứu khoa học…

Cách 2: Khái niệm về đề tài có thể được hiểu là một hình thức tổ chức nghiên cứu khoa học… (Vũ Cao Đàm, 1999).

2.3. Trích dẫn thứ cấp

Khái niệm: Là hình thức mà tác giả trích dẫn tài liệu thông qua trích dẫn của một tác giả khác. Đây là trường hợp tác giả muốn trích dẫn thông tin từ tác giả X nhưng không tìm được bản gốc của tác giả X và phải trích dẫn thông qua tài liệu của tác giả Y.

Lưu ý: Trừ những trường hợp ngoại lệ, nên tiếp cận với tài liệu gốc thay vì trích dẫn thứ cấp để đảm bảo tính khoa học của bài viết.

Ví dụ: Theo nghiên cứu của Albright (1941), phụ nữ thường ít mắc bệnh loãng xương ở độ tuổi trước thời kỳ mãn kinh (được trích dẫn bởi Nguyen, 2002, tr.22).

3. Cách trích dẫn tài liệu tham khảo theo loại hình tài liệu

Danh mục tài liệu tham khảo cho phép người đọc xác định và truy cập vào từng tài liệu được trích dẫn và tham khảo trong bài viết. 

Vì thế, danh mục này cần bao gồm thông tin chính xác theo từng loại tài liệu cụ thể và phải được trích dẫn nhất quán trong toàn bộ bài viết. 

Tùy theo dạng tài liệu như sách, báo, tạp chí, văn bản Nhà nước, trang web…, sẽ có các hình thức và nội dung trích dẫn khác nhau. Dưới đây là hướng dẫn trích dẫn tài liệu theo 7 loại hình phổ biến:

3.1. Cách trích dẫn tài liệu tham khảo là sách

Cách ghi trích dẫn tài liệu tham khảo:

• Tên (các) tác giả. (Năm xuất bản). Tên sách in nghiêng. (Lần xuất bản từ lần thứ 2). Nơi phát hành: Nhà xuất bản.
• Name of author(s). (Year). Title of book. (Edition). Place of publication: Publisher.

Ví dụ: Anh, Đ. B. H. (2018). Quản trị chuỗi cung ứng. Việt Nam: NXB Kinh tế TP. HCM.

3.2. Một chương (một phần) trong sách

Cách trích dẫn:

• Tên (các) tác giả. (Năm xuất bản). Tên chương. Trong Tên (các) biên tập viên (Ed/Eds.), Tên sách in nghiêng (số trang). Nơi phát hành: Nhà xuất bản.
• Name of author(s). (Year). Name of chapter. In Name of editor(s) (Edition, Ed/Eds.), Title of book (page range). Place of publication: Publisher.

Ví dụ: Hoài, T. (2017). Chương 3, Cát Bụi Chân Ai (tr. 168-172). TP. HCM: Nhà xuất bản Hội nhà văn.

3.3. Cách trích dẫn tài liệu tham khảo từ báo, tập san khoa học và trực tuyến

Cách trích dẫn:

• Tên (các) tác giả. (Năm phát hành). Tên bài viết. Tên tạp chí, tập san in nghiêng, số tập (số phát hành), số trang. DOI hoặc URL.
• Name of author(s). (Year). Title of article. Name of journal, Volume number (Issue number), Page number(s). DOI or Retrieved from URL.

Ví dụ: Thoa, N. T. K. (2021). Khuynh hướng nghiên cứu nhân văn số từ góc độ phân tích trắc lượng thư mục. Tạp chí thông tin và tư liệu, 2(3), 78-81.

3.4. Với bài thuyết trình, phát biểu trong hội nghị

Hướng dẫn trích dẫn tài liệu tham khảo:

• Tên (các) người trình bày. (Ngày, tháng, năm phát hành). Tiêu đề đóng góp in nghiêng [Loại đóng góp]. Tên hội nghị, Địa điểm hội nghị. DOI hoặc URL.
• Name of presenter(s). (Year, Month Day Range). Title of contribution [Type of contribution]. Conference name, Location. DOI or Retrieved from URL.

Ví dụ: Bodnar, M. (2016, May 30-June 2). Problems as possibilities: A Topic Generation Portal to help instructors efficiently draft assignment topics [Poster presentation]. WILU 2016 Conference, Vancouver, BC, Canada.

3.5. Cách trích dẫn tài liệu tham khảo là giáo trình, luận văn, luận án, khóa luận

Định dạng trích dẫn tài liệu tham khảo:

Tên tác giả. (Năm xuất bản). Tên luận văn/luận án in nghiêng [Loại tài liệu, Tên cơ sở đào tạo]. Tên cơ sở lưu trữ. URL

Name of author(s). (Year). Title of thesis/dissertation in italics [ Doctoral dissertation/Master’s thesis, Name of Institution]. Archive name. URL

Ví dụ: Tùng, N. T. (2021). Giám sát đầu tư công của Quốc hội Việt Nam [Luận án tiến sĩ, Học viện Tài chính].

3.6. Cách trích dẫn tài liệu tham khảo từ internet/Trang web

Quy tắc trích dẫn tài liệu tham khảo từ internet và trang web tuân theo cùng một nguyên tắc:

• Tên tác giả. (Năm phát hành). Tiêu đề trang in nghiêng. Tên trang web. Ngày truy cập, từ URL
• Name of author(s). (Year). Title of page in italics. Name of website. Retrieved Month Day, Year, from URL

Lưu ý: Nếu không có tên tác giả, hãy sử dụng tên tài liệu thay thế.

Ví dụ: Dương, G. V. (2021). Nhiều cái được từ đặc cách tốt nghiệp. Báo Tuổi trẻ. Truy cập ngày 3/12/2021, từ https://tuoitre.vn/nhieu-cai-duoc-tu-dac-cach-tot-nghiep-20210723080654662.htm

3.7. Với tài liệu là văn bản Nhà nước

Định dạng trích dẫn tài liệu tham khảo:

• Đơn vị cơ quan. (Năm phát hành). Tiêu đề in nghiêng. Nhà xuất bản. DOI hoặc URL
• Name of organization. (Year). Title of document in italics. Publisher. DOI or URL

Lưu ý: Khi Bộ, cơ quan hoặc Ủy ban Nhà nước là đơn vị phát hành tài liệu, có thể bỏ qua tên nhà xuất bản.

Ví dụ: Sở Tài Nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh. (2013). Báo cáo quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng tài nguyên khoáng sản rắn TP. Hồ Chí Minh đến năm 2020.

3.8. Tài liệu tham khảo bằng các ngôn ngữ khác Latin

Đối với tài liệu tham khảo sử dụng ngôn ngữ khác Latin như tiếng Trung Quốc, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Hàn, tiếng Nhật…, có hai phương pháp trích dẫn:

Nếu có bộ gõ tương ứng, phiên âm tên tác giả sang tiếng Latin, để tên gốc trong ngoặc vuông ‘[ ]’, giữ nguyên các thông tin khác.

Ví dụ: Lizhi, X. [谢丽芝] (2012). 汉语人体成语的认知机制研究, 硕士论文曲阜师范大学.

Nếu không có bộ gõ tương ứng, phiên âm sang tiếng Latin, dịch tên tài liệu sang tiếng Việt hoặc tiếng Anh trong ngoặc vuông ‘[ ]’.

Ví dụ: Najm, Y. (1966). Al-qissah fi al-adab Al-Arabi al-hadith [The novel in modern Arabic literature]. Beirut: Dar Al-Thaqafah.

4. Định dạng tên tác giả trong tài liệu tham khảo

4.1. Cách ghi tên tác giả theo kiểu APA

Trích dẫn APA tuân theo quy ước tên của phương Tây. Tên tác giả được viết theo nguyên tắc:

Tác giả nước ngoài: họ, sau đó là các chữ cái đầu của tên kèm dấu chấm. Ví dụ: Hillary Rodham Clinton → Clinton, H. R.

Tác giả Việt Nam: tên, sau đó là chữ cái đầu của họ và tên lót kèm dấu chấm. Ví dụ: Phạm Thế Anh → Anh, P. T.

4.2. Cách trích dẫn tài liệu tham khảo nhiều tác giả

Hướng dẫn trích dẫn khi có nhiều tác giả:

Hai tác giả: tên tác giả 1 ‘&’ tên tác giả 2 trong ngoặc đơn hoặc tên tác giả 1 ‘và’ tên tác giả 2 nếu không trong ngoặc đơn.

Ví dụ: (Dawson & Lucas, 1993) hoặc Dawson và Lucas (1993) cho rằng…

Từ ba tác giả trở lên: tên tác giả đầu tiên, sau đó thêm ‘et al.’ hoặc ‘và cộng sự’.

Ví dụ: (Brown et al., 2001) hoặc Brown và cộng sự (2001) cho rằng…

Cách trình bày tài liệu tham khảo trong danh mục liệt kê:

Hai tác giả: tên tác giả thứ nhất ‘&’ tên tác giả thứ hai.

Ví dụ: Dawson, J., & Lucas, R. (1993). Lifestyles of New Zealand forest plants. Victoria University Press.

Từ ba đến 20 tác giả: liệt kê tất cả họ tên, sử dụng dấu ‘&’ trước tên tác giả cuối cùng.

 Ví dụ: Nguyen, T.,Carnevale, J. J., Scholer, A. A., Miele, D. B., & Fujita, K. (2019). Metamotivational knowledge of the role of high-level and low-level construal in goal-relevant task performance. Journal of Personality and Social Psychology, 117(5), 879-899. http://dx.doi.org/10.1037/pspa0000166

Từ 21 tác giả trở lên: liệt kê 19 tác giả đầu, chèn dấu ba chấm ‘…’, thêm tên tác giả cuối cùng.

Ví dụ: Wiskunde, B., Arslan, M., Fischer, P., Nowak, L., Van den Berg, O., Coetzee, L., Juárez, U., Riyaziyyat, E., Wang, C., Zhang, I ., Li, P., Yang, R., Kumar, B., Xu, A., Martinez, R., McIntosh, V., Ibáñez, L. M., Mäkinen, G., Virtanen, E., … Kovács, A. (2019). Nhạc pop indie khai thác toán học: Hai mươi mốt phi công, Nicolas Bourbaki, và bộ trống. Tạp chí Toán học không thể cải tiến, 27(1), 1935–1968. https://doi.org/10.0000/3mp7y-537

5. Một vài điều cần lưu ý khi trích dẫn tài liệu tham khảo

Để đảm bảo việc trích dẫn tài liệu tham khảo được chính xác và khoa học, người viết cần lưu ý một số điểm sau để tăng tính chuyên nghiệp cho bài viết của mình:

1. Đảm bảo nguyên tắc nhất quán: Việc trích dẫn tài liệu tham khảo cần được thực hiện đồng bộ trong toàn bộ bài viết và nhất quán với cách trình bày trong danh mục tài liệu tham khảo.
2. Chỉ trích dẫn khi đã đọc kỹ: Chỉ nên trích dẫn tài liệu tham khảo khi người viết đã đọc hết tài liệu đó.
3. Thông tin cơ bản trong trích dẫn: Bao gồm họ tác giả và năm sáng tác.
4. Thông tin cơ bản ở danh mục tham khảo: Bao gồm họ của tác giả, chữ cái đầu tiên của tên và tên đệm. (Năm xuất bản). Tên tài liệu. Nhà xuất bản, nơi xuất bản.
5. Tác giả người Việt Nam: Ghi đầy đủ họ và tên ở cả phần trích dẫn và danh mục tham khảo.
6. Tác giả nước ngoài: Chỉ ghi họ trong phần trích dẫn, và ghi họ cùng chữ viết tắt tên và tên đệm trong danh mục tham khảo.
7. Không trích dẫn thông tin không cần thiết: Không trích dẫn cơ quan công tác, học hàm hay địa vị xã hội của tác giả.
8. Ưu tiên trích dẫn tác giả nổi tiếng: Nếu một thông tin có nhiều nguồn, nên trích dẫn từ các tác giả nổi tiếng.
9. Tránh trích dẫn từ bản trình bày miệng: Tránh trích dẫn các nguồn tài liệu từ bản trình bày miệng không được đăng tải.
10. Hạn chế trích dẫn luận án: Điều này có thể gây khó khăn cho người đọc khi muốn tìm nguồn tài liệu đó, đặc biệt nếu họ không thể tiếp cận dễ dàng.

6. Vai trò của trích dẫn tài liệu tham khảo

Việc trích dẫn tài liệu tham khảo không chỉ tăng tính chuyên nghiệp mà còn có nhiều vai trò quan trọng. Hiểu rõ các vai trò này sẽ giúp tác giả sử dụng tài liệu tham khảo một cách chính xác và hiệu quả hơn.

6.1. Vai trò với người đọc

• Xác minh thông tin: Giúp người đọc xác minh được vấn đề vừa nêu ra.
• Dễ dàng truy cập nguồn tài liệu: Giúp người đọc dễ dàng truy cập nguồn tài liệu nếu muốn.
• Cơ hội đào sâu kiến thức: Giúp người đọc có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về những kiến thức mà bài viết cung cấp.
• Tăng tính rõ ràng và chính xác: Giữ chân người đọc lại với bài viết vì tính rõ ràng và chính xác.

6.2. Vai trò với người viết

• Góp phần thành công của đề tài nghiên cứu: Là yếu tố quan trọng giúp đề tài nghiên cứu thành công.
• Tăng giá trị nghiên cứu: Làm tăng giá trị của công trình nghiên cứu nhờ có cơ sở thực tế.
• Tăng độ tin cậy và thuyết phục: Làm tăng độ tin cậy và tính thuyết phục của bài viết nhờ có lập luận chặt chẽ cùng sự so sánh với các nguồn tài liệu khác.
• Cải thiện kỹ năng viết: Nâng cao kỹ năng viết thông qua quá trình tìm kiếm và phân tích tài liệu.
• Thể hiện sự đầu tư cho bài viết: Thể hiện sự cam kết nghiêm túc đối với bài viết thông qua việc nghiên cứu kỹ lưỡng các vấn đề liên quan, điều này sẽ giúp bạn nhận được đánh giá cao và đạt điểm số tốt.
• Tăng khả năng tự học và khai thác thông tin: Quá trình tìm kiếm và phân tích tài liệu giúp tăng khả năng tự học và khai thác thông tin.
• Thể hiện sự tôn trọng chất xám của người khác: Việc trích dẫn tài liệu tham khảo thể hiện sự tôn trọng chất xám của người khác, giúp rèn luyện đạo đức nghề nghiệp và tránh hiện tượng đạo văn.

Những lưu ý và hướng dẫn trích dẫn tài liệu tham khảo đúng chuẩn theo phong cách APA cùng với một số lưu ý trên sẽ giúp bài viết của bạn thêm phần chuyên nghiệp, tránh những sai sót không đáng có và đạt kết quả cao.